Etherische olie in de maak…

Een etherische olie is een prachtig product, maar hoe wordt een etherische olie gewonnen? Er zijn verschillende manieren om dit te doen. Wij vertellen je er graag meer over in dit uitgebreide blog.

Etherische olie, wat is dat?

Een etherische olie is een uit plantmateriaal gewonnen mengsel van vluchtige, aromatische stoffen die kenmerkend zijn voor de geur van de plant of vrucht waaruit ze worden gewonnen. Je herkent het vast wel, je schilt een sinaasappel en er liggen allemaal kleine spettertjes op de tafel. Dit is de olie die vrij is gekomen door de druk op de schil. Hoewel het ‘olie’ wordt genoemd, bevatten etherische oliën helemaal geen vet.

Etherische oliën worden op verschillende manieren gewonnen uit verschillende delen van een plant. Zo wordt er olie gewonnen uit bijvoorbeeld de bloesem, vruchten, zaden, bladeren, vruchtenschillen, de schors of het hout. De manier waarop een olie wordt gewonnen ligt aan het plantenmateriaal. Zo kan je uit de schil van een sinaasappel de olie persen terwijl je uit een stuk schors geen olie kan persen. Sommige soorten etherische olie zijn vrij duur. Dit komt omdat er soms veel planten nodig zijn om een kleine hoeveelheid olie te produceren. Zo is er voor de dure rozenolie bijvoorbeeld 6000 kilo rozenblaadjes nodig om 1 kilo Rozen olie te produceren. Citrus oliën zijn een stuk goedkoper. Zo is er voor een Sinaasappel olie 200 kg rijpe schillen nodig voor 1 liter olie. Vandaar dat er ook zoveel verschil kan zitten in de prijs van een enkelvoudige olie. Ook de manier van het winnen van de olie kan een verschil in de prijs maken.

Winning van een etherische olie

Etherische olie wordt dus op verschillende manieren gewonnen. De meest gebruikte winning is via stoomdestillatie.

Op bovenstaande tekening zie je een destilleerketel om olie te destilleren door middel van stoom. Hierbij wordt stoom door de te verwerken plantendelen geleid door middel van warmte. De etherische olie vervliegt met de stoom en verplaatst zich naar het gedeelte waar de stoom wordt afgekoeld en wordt opgevangen. Nadat de stoom is afgekoeld tot water kan de etherische olie hiervan worden gescheiden door het verschil in polariteit tussen de olie en het water. Het water wat overblijft, het restproduct, wordt hydrolaat genoemd. Dit bevat een vleugje van de geur van etherische olie en kan je ook heerlijk gebruiken om bijvoorbeeld op je gezicht te sprayen om lekker op te frissen.

Koude persing

Een methode die bij bijvoorbeeld citrusvruchten gebruikt wordt, is de koude persing. Hierbij wordt de oliehoudende schil van de plant mechanisch geperst. Hierdoor blijven de frisse aroma’s van de citrus vruchten goed bewaard. Deze manier van persing wordt zonder chemische toevoegingen gedaan en bij een temperatuur die niet hoger is dan 35° C.

Droge destillatie

Deze methode wordt bij bepaalde houtsoorten gebruikt. Hierbij wordt de vaste stof voorzichtig verwarmd waardoor de etherische olie verdampt. Vervolgens wordt de waterdamp gecondenseerd.

Extractie

Koolstofdioxide (CO2) extractie is een moderne techniek om etherische oliën te verzamelen door CO2 als oplosmiddel te gebruiken. Hoewel de benodigde apparatuur voor deze methode kostbaar is, is het totale proces snel en efficiënt in vergelijking met stoomdestillatie. Ook levert het relatief hoogwaardige opbrengsten op.

Enfleurage

Er zijn twee manieren van enfleurage:

Koude enfleurage – Hierbij worden de bloemen waarvan de geur wordt gewonnen op platen gelegd die met een dunne laag dierlijk vet (meestal reuzel of rundvet, in ieder geval reukarm) zijn ingesmeerd. De platen worden dicht op elkaar in een rek geplaatst. De bloemen worden regelmatig vervangen door een verse batch bloemen. De geur van de bloemen trekt in het vet. Na verloop van tijd is het vet voldoende verzadigd.

Warme enfleurage – Hierbij worden de bloemen in gesmolten vet gelegd. Net als bij koude enfleurage worden de bloemen regelmatig vervangen.

Het vet neemt dus de olie op vanuit het plantenmateriaal en ruikt dus heerlijk na verloop van tijd. Dit geurende vet wordt ook wel een pommade genoemd. Hiervan kan een absolue worden gemaakt door de pommade in alcohol te weken. De alcohol neemt de geurstoffen wel (deels) op, maar de vetstoffen niet of nauwelijks. Na verdamping van de alcohol blijft dan de absolue over. Een absolue is een extract dat met bepaalde oplosmiddelen, zoals hexaan of alcohol wordt gemaakt. Deze oplosmiddelen worden zo goed mogelijk verwijderd uit het extract, maar tot 2% alcohol is zeker mogelijk. Tegenwoordig wordt de dure techniek van enfleurage veelal vervangen door extractie via solventen. De Jasmijn olie is een voorbeeld van winning door middel van enfleurage.